www.pers.fora.pl

Vistoria

RASA

"Rasa - dawna kategoria systematyczna zajmująca niższy poziom niż gatunek. Obecnie częściowo zastąpiona przez podgatunek. Jako kategoria oparta na fenotypie a nie genotypie znajduje się poza współczesną taksonomią.

Pierwotnie w zoologii, w zależności od przyjętych kryteriów podziału wyróżniano:

* rasa geograficzna - kategoria zastąpiona we współczesnej systematyce przez podgatunek
* rasa fenotypowa - grupa o wspólnym fenotypie, termin używany do dziś, nazywany po prostu rasą lub odmianą
* rasa ekologiczna - populacja zajmująca dany biotop
* rasa fenologiczna - populacja o zsynchronizowanym cyklu biologicznym

W zootechnice rozróżnia się trzy typy ras w zależności od stopnia ingerencji człowieka w ich powstanie. Wyróżnikiem ras są przede wszystkim cechy fenologiczne i fenotypowe.

* rasy prymitywne - powstałe głównie w wyniku presji środowiskowej
* rasy kulturalne - powstałe w wyniku doboru sztucznego
* rasy przejściowe - powstałe w wyniku skrzyżowania rasy prymitywnej i kulturalnej

Dobór sztuczny jest szczególnym przypadkiem doboru naturalnego, gdzie dostosowanie jest warunkowane subiektywną oceną i działaniami hodowcy. Dobór sztuczny zwykle produkuje osobniki o cechach nieprzydatnych w warunkach naturalnych. Dobór sztuczny został zauważony przez Karola Darwina, choć nieświadomie był stosowany przez tysiąclecia w kulturach ludzkich."

HODOWLA

"Hodowla jest zespołem zabiegów i procesów w wytwarzanych sztucznie optymalnych warunkach dla rozwoju hodowanego zwierzęcia bądź rośliny, mający na celu otrzymanie w warunkach stworzonych przez człowieka organizmów doświadczalnych (np. w nauce)

Hodowla uszlachetniająca ma na celu otrzymanie bardziej wartościowych odmian albo ras (cele handlowe).

Inaczej można hodowlę uszlachetniającą określić jako świadome działanie człowieka mające na celu poprawę populacji genetycznej zwierząt, aby pokolenie potomne było lepsze od pokolenia rodzicielskiego."

"Zwierzęta hodowlane - zwierzęta udomowione lub dzikie, które chowane w odpowiednich warunkach (gospodarstwo rolne, ogród zoologiczny, specjalistyczne fermy) służą jako źródło żywności (mięso, mleko, tłuszcz, jajka) i innych materiałów (skóra, futro, wełna, pierze), a także jako siła pociągowa, do jazdy wierzchem, jako zwierzęta juczne lub pełniące inne funkcje użytkowe. Osobniki o szczególnych walorach użytkowych i hodowlanych hoduje się jako materiał reprodukcyjny - zwierzęta zarodowe.

* zwierzęta gospodarskie: bydło domowe, świnia, owca, koza, koń, muł, osioł, królik domowy, drób, zwierzęta futerkowe i pszczoły
* ptaki: drób: kura, kaczka, gęś domowa, indyk, perliczka, gołąb, struś, bażant, przepiórka japońska
* zwierzęta domowe: pies, kot, mysz, ryby akwariowe, chomik, szczur, papuga, królik, świnka morska, żabka, kanarek
* inne: renifer, wielbłąd, lama, jak, słoń indyjski, zwierzęta futerkowe"

Hodowanie poprzedziła domestykacja zwierząt - "udomowienie zwierząt - całokształt procesów przekształcania się cech i właściwości morfologicznych, fizjologicznych, rozwojowych i psychicznych zwierzęcia dzikiego następujący w wyniku długotrwałego oddziaływania człowieka na zwierzęta, zwłaszcza poprzez ludzką ingerencję na czynniki genetyczne i środowiskowe.

Udomawianie jest uwarunkowanym dziedzicznie przystosowaniem dzikich zwierząt, w ciągu szeregu pokoleń, do środowiska zewnętrznego stworzonego pracą człowieka i jego wymaganiami. Ewolucja gatunków udomowionych jest głównie wynikiem szczególnej selekcji, w której selekcja naturalna odgrywa rolę uzupełniającą.

Oswajanie zwierząt, które było pierwszym etapem domestykacji, rozpoczęto w celu lepszego wykorzystywania dzikich dotąd gatunków zwierząt na potrzeby człowieka oraz zapewnienie sobie łatwiejszego i nieograniczonego czynnikami zewnętrznymi dostępu do nich. Zwierzęta trzymane w bliskości ludzi były pewniejszym niż zwierzęta dzikie źródłem pożywienia (mięso, mleko, tłuszcz, jaja, miód itd.), surowców do produkcji odzieży i innych przedmiotów - ozdób, narzędzi, elementów broni itd. (wełna, skóra, futro, pierze, kości, rogi), oraz źródłem nawozu, służącego jako użyźniacz gleby, a lokalnie także jako opał (nawóz krowi). Tylko oswojone zwierzę mogło być wykorzystywane do pracy, zarówno jako źródło taniej w utrzymaniu siły roboczej - jucznej, pociągowej, wierzchowej oraz jako napęd urządzeń mechanicznych (np. kierat), jak też do pomocy człowiekowi przy innych czynnościach, jak stróżowanie, obrona, polowanie czy pomoc przy hodowli innych zwierząt (psy pasterskie).

Udomowienie pierwszych gatunków nastąpiło jeszcze w neolicie; proces domestykacji kolejnych gatunków postępował przez następnych kilka tysięcy lat.

Domestykacja zwierząt żyjących stadnie następuje łatwiej i szybciej niż zwierząt żyjących samotnie, które nawet po udomowieniu zachowują pewną niezależność (np.kot)."

Przykładowe Zwierzęta udomowione przez człowieka :

Gatunek - pies domowy Przodek - wilk - Przybliżona data..15 000 - 8 000 p.n.e - Lokalizacja pierwszego udomowienia -Azja i Europa
kot - kot nubijski lub żbik - 4 000 p.n.e. - Nubia
koń domowy- koń Przewalskiego i tarpan - 7 000 - 5 000 p.n.e- Mezopotamia i Chiny
świnia - dzik - 7 000 - 5 000 p.n.e. - Chiny

* zwierzęta domowe: pies, kot, mysz, ryby akwariowe, chomik, szczur, papuga, królik, świnka morska, żabka, kanarek

"Zwierzęciem domowym nazywa się takie zwierzę, które trzymane jest w domu lub mieszkaniu dla zaspokojenia potrzeb emocjonalnych człowieka, jako zwierzę towarzyszące człowiekowi lub jako swoista ozdoba czy też atrakcja mieszkania. Zwierzę domowe traktowane jest zwykle przez domowników jako pupil lub członek rodzinnego stada. Pupilem określa się najczęściej osobnika, który jest lubiany bardziej niż inne osobniki tego samego gatunku, ale również wychowanka lub podopiecznego.

W polskim prawodawstwie stosowane jest określenie: zwierzęta tradycyjnie przebywające wraz z człowiekiem w jego domu lub innym odpowiednim pomieszczeniu, utrzymywane przez człowieka w charakterze jego towarzysza.

Wprawdzie większość domowych pupili to zwierzęta udomowione, ale mogą nimi być również egzotyczne zwierzęta dzikie lub oswojone, trzymane w odpowiednich pomieszczeniach (akwarium dla ryb i innych organizmów wodnych, terrarium dla płazów, gadów i stawonogów).

Ten sam gatunek zwierzęcia (np. świnia domowa) może być zwierzęciem chowanym dla mięsa, hodowlanym (w celu dalszego rozmnażania) lub domowym[3]. Pies trzymany na placu, którego ma pilnować przed intruzami jest zwierzęciem użytkowym. Trzymany w obejściu gospodarstwa rolnego nadal pełni rolę użytkową, a zwierzęciem domowym staje się dopiero z chwilą nawiązania więzi emocjonalnych pomiędzy człowiekiem i zwierzęciem oraz przyznania mu przez ludzkie stado prawa do przebywania razem z ludźmi w ich najbliższym otoczeniu, na zasadzie członka stada.

W przypadku psów i kotów bardzo często dochodzi do łączenia funkcji zwierzęcia użytkowego i domowego.

W odróżnieniu od zwierząt chowanych i hodowlanych, w odniesieniu do zwierząt domowych mówi się o opiece człowieka nad zwierzęciem. Wprowadzenie zwierzęcia do domu lub mieszkania pociąga za sobą określone skutki, zarówno pozytywne, jak i negatywne. Niektóre gatunki zwierząt - zarówno egzotyczne, jak i udomowione - mogą stanowić zagrożenie dla człowieka, zwłaszcza dla dzieci. Zwłaszcza wśród zwierząt egzotycznych występują gatunki jadowite i drapieżne. Niewystarczająco socjalizowany lub źle traktowany pies może stać się równie niebezpieczny jak jego naturalny kuzyn wilk.

Prawidłowa opieka nad domowym pupilem powinna uwzględniać naturalne potrzeby zwierzęcia i zapewniać mu możliwość zaspokajania potrzeb fizjologicznych (dostęp do wody, odpowiedniego pokarmu, możliwość wypróżnienia, możliwość ruchu) w sposób gwarantujący jego prawidłowy rozwój i nie kłócący się z potrzebami i wymaganiami człowieka (poczucie estetyki, higiena). Obowiązek zabezpieczenia zwierzęciu podstawowych potrzeb wynika również z przepisów obowiązujących w danym kraju"